Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου (16 Ιουνίου 1952) είναι Έλληνας πολιτικός, βουλευτής και πρώην πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. (8 Φεβρουαρίου 2004 - 18 Μαρτίου 2012), ενώ διετέλεσε και 11ος πρωθυπουργός της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας (6 Οκτωβρίου 2009 - 11 Νοεμβρίου 2011), μετά τη νίκη του κόμματος στις εκλογές του Οκτωβρίου 2009.
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1952 στο Σαιντ Πωλ (St. Paul) της Μινεσότα των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ) και πολιτογραφήθηκε με το όνομα George Jeffrey Papandreou.Την περίοδο εκείνη ο πατέρας του, ο μετέπειτα πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, κατείχε πανεπιστημιακή έδρα στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα (University of Minnesota). Μητέρα του είναι η Μαργαρίτα Τσαντ, από το Έλμχερστ (Elmhurst) του Ιλινόι των ΗΠΑ. Είναι επίσης εγγονός του πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Γενέτειρα της πολιτικής οικογενείας Παπανδρέου είναι το Καλέντζι της Αχαΐας.
Σπούδασε κοινωνιολογία στο Amherst College στη Μασαχουσέτη στις ΗΠΑ, την περίοδο 1970-1975, πήρε μεταπτυχιακό δίπλωμα στην κοινωνιολογία της ανάπτυξης στο London School of Economics, Ηνωμένο Βασίλειο (1975-1977). Έχει πραγματοποιήσει μεταπτυχιακές σπουδές στη Στοκχόλμη και παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στο Κέντρο Διεθνών Σχέσεων στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Έχει εργαστεί στις Η.Π.Α., στη Σουηδία και στον Καναδά. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και σουηδικά.
Είναι παντρεμένος με την Άντα Παπαπάνου και έχει δύο παιδιά, τον Ανδρέα (από προηγούμενο γάμο με την Εύα Ζησιμίδου, 1982) και τη Μαργαρίτα-Έλενα (γενν. 1990).[3]
Εκλεγόταν από το 1981 έως το 1996 βουλευτής με το ψηφοδέλτιο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην Αχαΐα και αργότερα στην Α' Αθήνας και, ως αρχηγός του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην Α' Θεσσαλονίκης και στον νομό Αχαΐας.
Βουλευτικές θητείες
• Βουλευτής Αχαΐας (1981-1996)
• Βουλευτής Α' Αθήνας (1996-2004)
• Βουλευτής Α' Θεσσαλονίκης (Μάρτιος 2004-Σεπτ. 2007)
• Βουλευτής Αχαΐας (Σεπτ. 2007 - Οκτ. 2009, Ioύνιος 2013 - )
• Βουλευτής Αττικής (Οκτ. 2009 - Απρ. 2012)
Υπουργικές θητείες
• Υφυπουργός Πολιτισμού (Ιούλιος 1985 - Φεβρουάριος 1987)
• Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1988 - 1989)
• Υφυπουργός Εξωτερικών (Οκτώβριος 1993 - Ιούλιος 1994)
• Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (Ιούλιος 1994 - Σεπτέμβριος 1996)
• Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών (Σεπτέμβριος 1996 - Φεβρουάριος 1999)
• Υπουργός Εξωτερικών (Φεβρουάριος 1999 - Φεβρουάριος 2004, Οκτώβριος 2009 - Σεπτέμβριος 2010)
Πρωθυπουργική θητεία
• 6 Οκτωβρίου 2009 - 11 Νοεμβρίου 2011
Είναι Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Ως υπουργός Εθνικής Παιδείας θέλησε να καθιερώσει το Εθνικό Απολυτήριο,το οποίο θα αντικαθιστούσε το υπάρχον απολυτήριο του Λυκείου. Ο επόμενος υπουργός Εθνικής Παιδείας, Γεράσιμος Αρσένης, ανέστειλε την εφαρμογή του θεσμού του Εθνικού Απολυτηρίου.
Ως υπουργός Εξωτερικών δραστηριοποιήθηκε στην προσέγγιση και στην επίλυση των διαφορών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Υποστήριξε το σχέδιο Ανάνως μια μεγάλη ευκαιρία για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος και πήρε πολλές ειρηνευτικές πρωτοβουλίες παγκόσμια όπως η προώθηση της ιδέας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας.
Στις 8 Φεβρουαρίου 2004 εξελέγη, όντας ο μοναδικός υποψήφιος, πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μετά από ψηφοφορία, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες, μέλη και μη του κινήματος, και προσπάθησε να προωθήσει την ανασυγκρότηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Οι υποστηρικτές της πολιτικής του προσέγγισης τη θεωρούσαν σημαντική θεωρώντας ότι έφερνε νέο πολιτικό ήθος στην ελληνική πολιτική σκηνή ενώ οι επικριτές αυτής της προσέγγισης έβρισκαν πως δεν ήταν αποδεκτή στην ελληνική κοινωνία και ότι ήταν εν δυνάμει επικίνδυνη για το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Πρόσφατα οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές ηγέτες του εμπιστεύθηκαν, χωρίς να υπάρχει άλλος υποψήφιος, τη θέση του προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Μετά την ήττα του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007, ο Γιώργος Παπανδρέου δήλωσε το βράδυ της ίδιας μέρας ότι θα ζητήσει την ανανέωση της εμπιστοσύνης της βάσης του κόμματος.] Λίγο αργότερα ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε εμμέσως πλην σαφώς ότι θα είναι και αυτός διεκδικητής της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ. Ο Γ. Παπανδρέου δέχτηκε πολλές πιέσεις, τόσο από στελέχη του κόμματος, τα οποία τον πίεσαν να μην διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία του κινήματος, όσο και από τους πολίτες, οι οποίοι σύμφωνα με δημοσκοπήσεις τον θεώρησαν υπεύθυνο για το δυσμενές αποτέλεσμα των εκλογών, όμως αργότερα σε νέες δημοσκοπήσεις η δημοφιλία του επανέκαμψε.. Τελικά αναδείχτηκε και πάλι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο να βρίσκεται στη δεύτερη θέση και τον Κώστα Σκανδαλίδη στην τρίτη.
Στις 30 Ιουνίου του 2008 επανεξελέγη ομόφωνα πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, κατά το 23ο συνέδριο της οργάνωσης.
Στις 7 Ιουνίου 2009 κέρδισε στις ευρωεκλογές με 36,64%, έναντι 32,29% της Νέας Δημοκρατίας.
Πρωθυπουργός από 5 Οκτωβρίου 2009 ως τις 11 Νοεμβρίου 2011
Στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 κέρδισε το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 43,92% έναντι 33,48% της Νέας Δημοκρατίας. Η ήττα οδήγησε τον πρώην πρωθυπουργό και πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Κώστα Καραμανλή σε παραίτηση από τη θέση του προέδρου του κόμματος το ίδιο βράδυ.
Στις 5 Οκτωβρίου 2009 ορκίστηκε ως ο 11ος Πρωθυπουργός της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας και σχημάτισε την Κυβέρνηση Γεωργίου Α. Παπανδρέου.
Από τη θέση του πρωθυπουργού, στις 6 Νοεμβρίου 2009, ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη λέξη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας προκαλώνοντας ταραχή στην οικονομία της χώρας, και ο πρώτος που έφερε προ των πυλών την λεγόμενη άτακτη χρεοκοπία της χώρας σε όλα τα επίπεδα.
Η διακυβέρνηση της Ελλάδας κατά τη θητεία του αυτή θεωρείται δύσκολη λόγω της ιδιαίτερα προβληματικής οικονομίας της χώρας, η οποία τον οδήγησε σε πολιτικές αποφάσεις που έφεραν σε δυσαρέσκεια ευρύ μέρος της ελληνικής κοινωνίας.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του υπεγράφη από τον υπουργό Οικονομικών η Δανειακή σύμβαση της Ελλάδας τον Μάιο του 2010, συμφωνία χορήγησης ενός δανείου (80 δις €) από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις χώρες - μέλη της Ζώνης του Ευρώ, παραιτούμενη «αμετάκλητα και άνευ όρων» από κάθε ασυλία που της παρείχε η εθνική της κυριαρχία, έναντι των δανειστών της. Ο τότε υπουργός Οικονομικών είχε, μόλις λίγες ημέρες πριν, λάβει εξουσιοδότηση να υπογράφει εκ μέρους της Ελλάδας χωρίς την κύρωση των συμβάσεων από την Ελληνική Βουλή. Είχε προηγηθεί η κύρωση από τη Βουλή του Μνημονίου, των μέτρων δηλαδή που θα λαμβάνονταν προκειμένου να δοθεί η χρηματοδότηση, με 172 ψήφους υπέρ.
Λίγους μήνες πριν απομακρυνθεί ο Ντομινίκ Στρος-Καν από τη θέση του ως πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχε αποκαλύψει πως οι όροι για τη συμφωνία της ένταξης της Ελλάδας στο ΔΝΤ γίνονταν ήδη επί μήνες κρυφά με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ενώ η επίσημη θέση της κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν πως γινόταν προσπάθεια να αποφευχθεί πάση θυσία η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ.
Παρά τη γενικευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια, τα σκληρά μέτρα λιτότητας και την ασυνέπεια προεκλογικών εξαγγελιών - κυβερνητικών επιλογών, ο Παπανδρέου μέχρι την τελευταία στιγμή επέμεινε ότι η δανειακή σύμβαση έσωσε τη χώρα από τη χρεοκοπία. Οι απόψεις των αναλυτών διΐστανται, καθώς έχει ασκηθεί έντονη κριτική για τους κυβερνητικούς χειρισμούς, την "εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας" και την απουσία δυναμικής διαπραγμάτευσης από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης,είναι, ωστόσο, γεγονός ότι η χώρα αδυνατούσε να καλύψει τις ταμειακές ανάγκες της, με ορισμένους, στον αντίποδα, να χαρακτηρίζουν "μονόδρομο" την προσφυγή στο ΔΝΤ. Έντονη κριτική έχει επίσης ασκηθεί τόσο για την απρόθυμη και προβληματική εφαρμογή του Μνημονίου από την κυβέρνηση Παπανδρέου, όσο και για την ίδια τη δυνατότητα του σχεδίου να αποτρέψει την κατάρρευση της χώρας.
Το 2011 ο Γεώργιος Παπανδρέου προχώρησε σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης και προανήγγειλε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για αλλαγές στο Σύνταγμα. Στις 22 Ιουνίου 2011 η νέα κυβέρνηση πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, με 155 ψήφους υπέρ και 143 κατά (στην ψηφοφορία έλαβαν μέρος 298 βουλευτές).
Η υπερψήφιση με 155 βουλευτές του Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής στις 29 Ιουνίου 2011 αποτέλεσε ένα δύσκολο σημείο στην πολιτική του καριέρα,, καθώς εκείνη την ημέρα χιλιάδες κόσμου βρίσκονταν σε κεντρικά σημεία πόλεων της χώρας διαδηλώνοντας την αντίθεσή τους στη ψήφιση του νομοσχεδίου.
Στις 31 Οκτωβρίου 2011, ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε την πρόθεσή του για διενέργεια δημοψηφίσματος με το ερώτημα της έγκρισης της νέας δανειακής σύμβασης για την κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης του χρέους της χώρας. Η μετάθεση της ευθύνης της απόφασης στον ελληνικό λαό ξεσήκωσε θύελλα διεθνών αντιδράσεων και προκάλεσε παγκόσμια οικονομική αναταραχή λόγω του φόβου για ενδεχόμενο φαινόμενο συμπαράσυρσης («ντόμινο») και άλλων προβληματικών οικονομιών εκτός του ελεγχόμενου συστήματος διαχείρισης του χρέους τους, με πιθανό αποτέλεσμα ισχυρό πλήγμα στη σταθερότητα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος που αντιμετώπιζε συνολικά κρίση. Κάτω από ασφυκτικές διεθνείς πιέσεις ανακάλεσε την πρόταση για δημοψήφισμα και ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης από το ελληνικό κοινοβούλιο στις 4 Νοεμβρίου 2011, την οποία και έλαβε με ψήφους 153 υπέρ.
Στις 6 Νοεμβρίου 2011, έπειτα από τη συνεδρίαση υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, μεταξύ του Πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά, εκδόθηκε ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας σύμφωνα με την οποία ξεκίνησαν οι διεργασίες για τη σύσταση νέας μεταβατικής κυβέρνησης συνεργασίας, χωρίς τη διενέργεια εθνικών εκλογών.[28] Πέντε ημέρες αργότερα, στις 11 Νοεμβρίου 2011, ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτήθηκε. Στη θέση του ορκίστηκε ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Λουκάς Παπαδήμος, με τους αντιπροέδρους να παραμένουν ως έχουν, στην Κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου, με την κοινοβουλευτική στήριξη τριών κομμάτων (ΠαΣοΚ, ΝΔ και ΛαΟΣ).
Δρομολόγησε τις διαδικασίες για την εκλογή νέου προέδρου του κινήματος, ενώ ταυτόχρονα ο ίδιος επανεξελέγη τον Αύγουστο του 2012 Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Από το φθινόπωρο του 2012 είναι επισκέπτης καθηγητής (Visiting Fellow) στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ των ΗΠΑ.